दलसिंह गिरी/माघ ५, कालिकोट । सञ्चारमा आएको क्रान्तिकारी परिवर्तन संगै नेपाल सरकारको हुलाक सेवा ओरालो लाग्दै आएको बताउनु हुन्छ जिल्ला हुलाक कार्यालय कालिकोटका प्रमुख श्यामभक्त आचार्य । 

कुनैबेला हरेक हुलाक कार्यालयमा व्यक्तिगत चिठी आयात निर्यात निकै ठूलो संख्यामा हुने गथ्र्यो तर अहिले छिटफुटमा सरकारी चिठीपत्र र २।४ वटा पत्रपत्रिका बाहेक अन्य कुनै पनि आदान प्रदान हुन नसकेको आचार्य बताउनु हुन्छ ।

बढ्दो संचार क्षेत्रको विकास संगै आजभोली एनसेल, नमस्ते स्काई लगायतका टेलिकम सेवा र एडिएसएल, ओडलिंक जस्ता अनलाईन सेवा, इमेल इन्टरनेट जस्ता प्रभावकारी सेवाका कारण मानिसहरुले ‘यहाँ मलाई सञ्चै छ, त्यहाँ तिमीलाई कस्तो छ ।’भनी पत्र लेखिरहनु पर्दैन, त्यसैले पनि हुलाक सेवाको महत्व घटेको कार्यालय प्रमखु आचार्य बताउनु भएको छ ।

नेपाल सरकारले हुलाक सेवालाई अलि परिमार्जनको लागि नेपाल सरकारले देशभर टेलिमेडिसियन सेवा सुरु गरे पनि कालिकोटमा यसको कुनै प्रभावकारी नदेखिएको आचार्यको भनाईछ । जिल्लाका ३ वटा क्षेत्र जिल्ला सदरमुकाम मान्म, मेहलमुडी र रास्कोट क्षेत्रमा विगत ७ बर्ष पहिले टेलिमेडिसियन सेवा विस्तार गरेपनि अहिल कम्प्युटर, फोटोकपी फ्याक्स प्रिन्ट मेसिनरी सामान जामभएका कारण सेवा सुचारु हुन नसकेको आचार्य बताउनु हुन्छ ।

प्रति टेलिमेडिसिय १ जना कम्प्युटर अप्रेटर कार्यरत रहेपनि जिल्ला हुलाकमा कार्यरत अप्रेटर बाहेक अरु अहिले त्यतिकै कार्यालयको अन्य काम गरेर बस्नु परेको वहाको भनाई छ । हुलाक सेवालाई आधुनिक र प्रभावकारी गराउन नेपाल सरकार हुलाक विभागको कुनै नयाँ विधि नअपनाई पुरातन सोचाईमा अगाडी बढेकाले हुलाकको विश्वसनीयता हट्दै गएको, हाल करिव जिल्लामा मात्र १ सय २३ जना कर्मचारी सामान्य रुपमा परिचालन हुन परेको कार्यालय प्रमुख आचार्य बताउनु हुन्छ ।

सरकारी मन्त्रालय तथा उनी मातहतका सरकारी कार्यालयले समेत सरकारी सेवाको रुपमा रहेको हुलाक सेवाको विश्वसनीयता खस्कीने गरी निजी कुरियर सेवा मार्फत चर्को शुल्क रितेर चिठी आदान प्रदान गर्ने गरेका कारण पनि हुलाक सेवा जिरो स्थीतिमा आएको वताउनु हुन्छ । 

जिल्लामा हाल सेवाको नाममा लोकसेवाआयोगको अनलाईन फारम भर्ने, फोटोकपी, प्रिन्ट सेवा, हुलाक टिकट विक्रि सेवा र सामान्यतया स्थानीय स्तरमा पत्रपत्रिका साथै छिटफुट चिठीपत्रको डेलिभरी गर्ने काम भैरहेका अब नेपाल सरकार तथा संचार मन्त्रालयले हुलाक सेवा प्रभावकारीताको लागि हुलाक सेवाकै लागि यातायातको विकास गर्नुपर्ने आजको पहिलो आवश्यकता रहेको प्रमुख आचार्यको भनाई छ ।

तर यता सुचना र प्रविधिको जस्तो विकास भएपनि हुलाकको महत्व र यसको उपयोग कहिल्यै नसकिने कान्तिपुर दैनिकका उप सम्पादक तुलाराम पाण्डे बताउनु हुन्छ । अमेरिका, युरोप जस्तो विकसित देशमा समेत हुलाकको महत्व अझै कायमै रहेको बताउदै सामानहरु एउटा सहरबाट अर्काे सहरमा पार्सल गर्न, आधिकारिक पत्र पठाउन विकसित देशहरुमा यसको उपयोग हुने गरिरहेको वहाको दावी छ । तर नेपालमा भने हुलाक सेवाको प्रभावकारीता ओझेलमा पर्नु सरकारी निकायको ब्यवास्तथा रहेको बताउदै यस्तै तरिकाले हुलाक सेवा चल्ने हो भने राज्यको आर्थिक भारमात्र रहने पाण्डेले बताउनु भएको छ  ।

विश्वमा १८७४ बैद्धानिक तरिकाले स्थापना भएको हुलाक सेवा नेपालमा भने सन १९५६ मा स्थापना भएको पाईन्छ । सरकार आफैले सार्वजनिक गरेको तथ्याङ्क अनुसार देशभर ५ वटा क्षेत्रीय हुलाक निर्देशनालय छन् । यी मध्ये मध्यमाञ्चल बाहेकका ४ वटाले जिल्ला हुलाकको समेत काम गर्छन् । 

७५ जिल्लामा जिल्ला हुलाक कार्यालय छन् । इलाका हुलाक कार्यालयको संख्या ८ सय ४२ छ । यी मध्ये १ सय ७० ओटा हिमाली क्षेत्रमा छन्, ३ सय ७२ पहाडी क्षेत्रमा र ३ सय तराई क्षेत्रमा छन् । देशभर ३ हजार ७४ अतिरिक्त हुलाक कार्यालय छन् । ४ सय ९२ हिमाली क्षेत्रमा, १ हजार ५ सय ४१ पहाडी क्षेत्रमा र १ हजार ४१ अतिरिक्त हुलाक कार्यालय तराई क्षेत्रमा छन् ।