दलसिंह गिरी/कात्तिक २०, कालिकोट । पुरानो जस्ताको छानो, ढुङ्गाको भित्ता, रातो र सेतो माटोले पोतेर चिट्टिक्क पारिएको छ । 

त्यही छानोभित्र चारैतिरका भित्तामा अंग्रेजी र नेपालीमा लेखिएका ठुला ठुला अक्षरले रंग्याइएको छ । ढुङ्गा, बालुवा, माटो, निगालो, डोरी, काठका टुक्रालगायतका थुप्रै सामानहरुले कोठा निकै आकर्षक देखिएको छ । 

त्यही कोठाभित्र बाबियोको डोरीको पिङ्ग पनि छ । बालबालिकाहरु कोही गीत गाइरहेका छन्, कोही पिङ्ग खेलीरहेका छन्, कोही त्यही कोठाभित्रका विभिन्न आकर्षक अक्षर र फलफूलका चित्रहरु नियालिरहेका छन् । 

कालिकोटको सदरमुकाम मान्मभन्दा केही टाढा रहेको जनजीवन माध्यामिक विद्यालयमा रहेको बालबिकास केन्द्रमा जाने जो कोही पनि यहाँको वातावरण देखेर लोभिन्छन् । 

यहाँ पढ्न आएका बालबालि–काहरु न त विद्यालय समयभन्दा अगाडि नै घर जान हतारिन्छन्, न त बिहान नै ढिला आउँछन् । यहाँको यही वातावरणले उनीहरुलाई नियमित विद्यालय आउन र पुरै समय विद्यालयमै खेल्दै पढ्दै गरेर बिताउन आकर्षित गरिरहेको छ ।

जिल्लामा गुणस्तरीय शिक्षाका लागि स्थानीय स्रोतबाट निर्माण गरिएका शैक्षिक सामाग्रीको प्रयोग बढेपछि विद्यालयहरुमा यसको सकारात्मक प्रभाव परेको छ । यि सामाग्रीहरुको प्रयोगबाट पढाउने शिक्षक शिक्षिकाहरुले समेत सहज भएको महसुस गरेका छन् । 

‘स्थानीय स्रोतबाट निर्माण गरिएका शैक्षिक सामाग्रीको प्रयोगबाट पढाउँदा बालबालिकालाई बुझाउन सजिलो भएको छ’ ‘बालबालिकाहरु रमाउँदै पढ्दै गर्दा आफुलाई पनि सहज हुँदो रहेछ बालविकास–कि सहजकर्ता बताउछिन् ।’ बालबालिका समयमै विद्यालय आउने र पुरै समय विद्यालयमा बस्न रमाउने गरेको सहजकर्ताको भनाई छ । 

सदरमुकासंगै जोडिएको ताडिमा रहेको जनजीवन मात्र होइन जिल्लाका साविकका मान्म, भर्ता, सुकाटिया, कालिका र गेला गाविसका ५४ विद्यालयहरुमा स्थानीय शैक्षिक सामाग्रीको प्रयोग बढेको छ । 

किर्डाक नेपाल कालिकोटको सहजिकरणमा सञ्चालित विश्व शिक्षाको सहयोगमा प्रारम्भिक पठन कार्यक्रमको सहयोग पा पछि विद्यालयमा यसको प्रभाव सकारात्मक देखिएको हो । स्थानीय कच्चा पदार्थबाट निर्माण गरिएका सामाग्रीको प्रयोगले यहाँको शैक्षिक गुणस्तरमा समेत परिवर्तन ल्याएको छ । 

यस्ता सामाग्रीको प्रयोगले विद्यालयमा बालबालिकाको भर्ना प्रतिशत बृद्धि भएको, सिकाई उपलब्धी दर बढेको तथा कक्षा छोड्ने बालबालिकाको संख्यामा कमी आएको सेभ द चिल्डेनका शिक्षा अधिकृत प्रमोद न्यौपानेले बताए । ‘कर्णालीमा बालबालिकाहरुले समयमै पाठ्यपुस्तक पाएनन् भनेर अरुको मात्र कमजोरी औल्याउने परिपाटी अन्त्य गर्न मद्यत मिलेको छ’ न्यौपानेले भने, ‘प्राथमिक तहमा बालबालिकालाई अक्षर चिनाउन र शब्द मिलाउन र शब्द भण्डारणका लागि स्थानीय स्रोत नै प्रयाप्त छ ।’  

सहयात्रा परियोजना लागु भएका साबिकका लालु, माल्कोट, कुमालगाँउ, रुप्सा, कोटबाडा, रकु, मेहलमुडी, मुम्रा, राँचुली, फोइमहादेव, ओदानकु र चिल्खाया गरी १२ गाविसमा गुणस्तरीय शिक्षाका सकारात्मक संकेतहरु देखिएका छन् । 

उत्कृष्ठ कार्य गरे बापत शान्ति आधारभूत बिद्यालय धाचु माल्कोट अन्तराष्टिय शाक्षरता तथा राष्टिय शिक्षा दिवसको अबसरमा जिल्ला शिक्षा समित मार्फत पुरस्कृत समेत भएको अधिकृत न्यौपानेले जानकारी दिनुभयो ।