एजेन्सी : क्यान्सर नसर्ने रोग भएता पनि अहिले यसको समस्या विकराल बनेर फैलिरहेको छ। यो रोगले एक व्यक्तिलाई मात्र नभई समाज, देश र सारा विश्वलाई चुनौती थपिरहेको छ । यो रोग धनी, गरिब, महिला, पुरुषका साथै बच्चादेखि बुढासम्म जुनसुकै उमेरका मानिसलाई र शरीरका सबै अंगमा लाग्न सक्ने भएकाले यो रोगका बारेमा सबैले थाहा पाउन जरुरी छ । यो रोग लाग्ने कारणहरुमा अस्वस्थ्यकर खानपिन, रहनसहन, वातावरणीय प्रदुषण र दैनिक क्रियाकलापको कमीलगायत प्रमुख हुन् ।

महिलाहरुमा देखिने क्यान्सर मध्ये पाठेघरको मुखको क्यान्सर प्रमुख एक हो । पाठेघर महिलाको प्रजनन् सम्वन्धी एक प्रमुख अंग हो । जुन पेटको तल्लो भागमा पिसाब थैली पाठेघरको मुखको ठिक अगाडी र मलद्धार पछाडी रहेको हुन्छ । नासपाति आकारमा देखिने पाठेघरलाई फेलोपियन ट्यूव तथा मांसपेशी तत्वहरुले दुबैतिरबाट अड्याएका हुन्छन् ।

सामान्यतया पाठेघरलाई तिन भागमा बाँडेर हेर्न सकिन्छ । एक सबैभन्दा माथीको फराकिलो भाग जसलाई फण्डस भनिन्छ । अर्को बिचको साँगुरो घाँटी जस्तो भाग जसलाई इस्थमस भनिन्छ । तेस्रो पाठेघरको मुख जसलाई सर्भिक्स भनिन्छ । महिलामा देखिने क्यान्सरमा पाठेघरको मुखको क्यान्सर प्रमुख हो ।

यस्ता महिलालाई पाठेघरको मुखको क्यान्सरको सम्भावना बढी हुन्छ :

– सानो उमेरमा विवाह गर्ने

– कलिलै उमेरमा यौन सम्पर्क गर्ने

– धेरै जनासँग यौन सम्पर्क राख्ने

– धेरै सन्तान जन्माउने

– खानपिनमा ध्यान नदिने तथा कुपोषण भएका महिला

– पाठेघर वा यौनाङ्गको बारम्बार संक्रमण भइरहने महिलामा यो क्यान्सर बढी देखिएको छ ।

लक्षण :

क्यान्सरको सुरुवातमा कुनै पनि लक्षण नदेखिन सक्छ । तर यस्ता लक्षण देखिएमा पाठेघरको मुखको क्यान्सर हुनसक्छ ।

– योनीबाट गन्हाउने फोहर पानी बग्नु

– यौनसम्पर्क गर्दा सामान्य अवस्थामा पनि गर्दा रगत देखिनु

– महिनावारी बन्द भएका महिलामा पनि रगत देखिनु

– तल्लो पेट बढी दुख्नु

– दिशा वा पिसाब गर्दा अप्ठेरो महशुस हुनु

– वजन घट्दै जानु

– थकाई बढी लाग्ने

– महिनावारीको नभएको बेला पनि रगत बग्ने

पाठेघरको मुखको क्यान्सरबाट बच्न १० वर्ष उमेरसम्मका बालिकालाई खोप लगाउन सकिन्छ ।

पाठेघरको क्यान्सरको अवस्था

पहिलो अवस्था : क्यान्सर पाठेघरमा मात्र हुन्छ, पाठेघरको द्वारमा हुँदैन।

दोस्रो अवस्था : पाठेघरबाट क्यान्सर पाठेघरको मुख तथा द्वारसम्म फैलिन्छ।

तेस्रो अवस्था : क्यान्सर पाठेघरबाट बाहिर फैलिन्छ तर तल्लो पेटका अंगहरूमा मात्र सीमित हुन्छ।

चौथो अवस्था : क्यान्सर तल्लो पेटबाहेक अन्यत्र जस्तैः पिसाब थैली, आन्द्रा, कलेजो, फोक्सो, हड्डी ग्रन्थिहरू र अरू अंगहरूमा पनि फैलिन्छ।

रोकथाम

– नियमित स्वास्थ्य परीक्षण गर्ने।

– तौल घटाउने।

– सन्तुलित आहारको सेवन गर्ने।

– कम चिल्लो र बढी रेसायुक्त खाना खाने।

– धुम्रपान नगर्ने।

– नियमित व्यायाम गर्ने।

– तल्लो पेटको संक्रमण समयमै उपचार गर्ने

– स्वस्थ, मर्यादित एवं सुरक्षित यौन अभ्यास गर्ने।

– अवैज्ञानिक उपचारमा समय नष्ट गरेर सुरुको अवस्थालाई गम्भीर अवस्थामा नपुर्‍याउने।

– चिकित्सकको सल्लाह अनुरूप पाठेघरको शल्यक्रिया गरी हटाउने।