भदौ २४, बैतडी । घरमै सुत्केरी हुने पुरानो परम्परालाई छाड्दै ग्रामीण भेगका महिला सुत्केरी हुन स्वास्थ्य संस्थामा जान थालेका छन् । 

जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयले बैतडीलाई पूर्ण संस्थागत सुत्केरी जिल्ला घोषणा गर्ने लक्ष्य लिएपछि स्वास्थ्य संस्थामा आएका सुत्केरी हुनेको संख्या बढ्दै गएको हो । तीन वर्षको तथ्यांकलाई हेर्दा स्वास्थ्य संस्थामा गएर सुत्केरी हुने महिलाको संख्या बढी नै छ । 

जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयका पब्लिक हेल्थ नर्स ममता जोशीका अनुसार आव २०७१/७२ बैतडीमा कूल गर्भवतीको ५७ प्रतिशत महिला स्वास्थ्य संस्थामा सुत्केरी भएकामा आव २०७२/७३ मा बढेर ६६ प्रतिशत पुगेको छ । 

यस्तै आव २०७३/७४ मा भने केही घटेर ६४ प्रतिशतमा झरेको छ । आव २०७३/७४ मा स्वास्थ्य संस्थामा गएर सुत्केरी हुने महिलाको संख्या घट्नाको मुख्य कारण दोहोरो बसाइ रहेको पब्लिक हेल्थ नर्स जोशीले बताउनुभयो । बैतडीका अधिकांश मानिसको बसाइ तराई अर्थात् कैलाली कञ्चनपुरमा छ । 

आव २०७१/७२ मा पाँच हजार १०२ जना गर्भवती जाँचका लागि स्वास्थ्य संस्थामा आएकामा तीन हजार ६१८ स्वास्थ्य संस्थामा सुत्केरी भएका छन् । आव २०७२/७३ मा गर्भवतीको संख्या पाँच हजार ५० रहेकामा तीन हजार ९६८ स्वास्थ्य संस्थामा सुत्केरी भएको जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयले जनाएको छ । 

आव २०७३/७४ मा पाँच हजार ४८४ गर्भवतीले स्वास्थ्य संस्थामा आएर स्वास्थ्य परीक्षण गराएकामा तीन हजार ९०० मात्रै बैतडीका स्वास्थ्य संस्थामा सुत्केरी भएको तथ्यांक रहेको छ । 

स्वास्थ्य चेतना बढ्दै गएकाले ग्रामीण भेगका महिला सुत्केरी हुन जिल्ला अस्पताल, प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र र स्वास्थ्य चौकीलगायतका स्वास्थ्य संस्थामा जाने गरेको जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयका प्रमुख डा गुणराज अवस्थीले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “घरमा सुत्केरी हुँदा हुने जोखिम र स्वास्थ्य संस्थामा हुने फाइदा जानेपछि महिला स्वास्थ्य संस्था जाने गरेका हुन् ।” 

जिल्लाका १२६ ठाउँमा सुरक्षित प्रसूति केन्द्र सञ्चालनमा छन् । जिल्लाभरि १६० सुरक्षित प्रसूति केन्द्र सञ्चालन गरी हरेक गर्भवतीवलाई स्वास्थ्य संस्था अर्थात् सुरक्षित प्रसूति केन्द्रमा सुत्केरी गराइएपछि जिल्लालाई पूर्ण संस्थागत सुत्केरी घोषणा गरिने भएको छ । 

मातृ मृत्युदरमा कमी 

जिल्लाका चार ठाउँबाट गर्भवतीका लागि अल्ट्रासाउण्ड सेवा सञ्चालनमा आएपछि मातृ मृत्युदरमा कमी आएको छ । अल्ट्रासाउण्ड सेवा सञ्चालनमा आएसँगै गर्भवतीको जटिलताका बारेमा समयमै जानकारी पाइने र सुविधासम्पन्न अस्पतालमा सिफारिस गर्न सकिने भएकाले मातृ मृत्युदरमा कमी आएको हाट स्वास्थ्य चौकीका इन्चार्ज विनोदकुमार कुँवरले जानकारी दिनुभयो । 

हाट स्वास्थ्य चौकी, पाटन प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र, केशरपुर प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र र जिल्ला अस्पतालबाट अल्ट्रासाउण्ड सेवा सञ्चालन भइरहेको जिल्ला स्वास्थ्य कार्यालयका पब्लिक हेल्थ नर्स जोशीले बताउनुभयो । 

ग्रामीण क्षेत्रमा गर्भवतीका लागि अल्ट्रासाउण्ड सेवा सञ्चालनमा आएपछि आर्थिक अवस्था कमजोर भएका नागरिकका लागि सजिलो भएको केशरपुर प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रका हेल्थ असिस्टेन्ट मुकेश दयालले बताउनुभयो । अर्थ अभावमा टाढा गएर गर्भवतीको अवस्थाका बारेमा जाँच गराउन नसक्ने नागरिकका लागि ग्रामीण अल्ट्रासाउण्ड वरदान सावित भएको छ । 

अहिले हाट, पाटन, मेलौलीमा मात्रै महिनामा ६० भन्दा बढी गर्भवतीले अल्ट्रासाउण्ड सेवा लिइरहेका छन् । तीमध्ये महिनामा कम्तीमा तीन चार जनालाई सिफारिस गरी पठाउनुपरेको हाट स्वास्थ्य चौकीका इन्चार्ज कुँवरले बताउनुभयो । 

अल्ट्रासाउण्डबाट जटिलता छ भनी पत्ता लागेकाहरुलाई बाहिर पठाइएको उहाँले बताउनुभयो । अल्ट्रासाउण्ड सेवा नहुँदा गर्भावस्थामा जटिलता भएका महिलाको ज्यानसमेत जाने गरेको थियो । विनोदसिंह विष्ट/रासस